فیزیوتراپی یکی از روش‌های درمان درد به صورت جامع است که به دنبال آسیب‌ها، بیماری‌ها و معلولیت جهت افزایش دامنه حرکت و بازسازی اندام‌ها در کنار سایر درمان‌های طب فیزیکی و توانبخشی تجویز می‌گردد. همچنین این روش درمانی احتمال آسیب دیدگی در آینده را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد.
فیزیوتراپی چیست؟
فیزیوتراپی یک شاخه تخصصی پویا و فعال در حوزه پزشکی است که به افراد کمک می‌نماید تا در طول زندگی خود بالاترین سطح عملکرد فیزیکی را داشته یا بدست آورند. این روش درمانی در واقع به درمان، حفظ و بازسازی عملکرد فیزیکی بیمار پرداخته و زندگی آنان را بهبود می‌دهد. این روش یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده ترین روش‌های درمانی در طب فیزیکی است. در این حوزه فقط یک متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به صورت مستقیم به نظارت و ارائه خدمات اقدام نماید.
نقش فیزیوتراپی در درمان درد و بیماری‌ها
در بسیاری از کشورها، فیزیوتراپ‌ها نقش مهمی در مراقبت‌های ابتدایی درمان ایفا می‌کنند. آن‌ها دسترسی مناسب بیماران را به خدمات فیزیوتراپی ضمانت می‌کنند. دسترسی سریع به این روش درمانی با شرایط مناسب در سلامت بیمار و کاهش هزینه‌های درمانی بسیار مؤثر است.
به طور مثال، فردی که دچار کمر درد حاد می‌شود، اگر در عرض 72 ساعت از شروع درد توسط یک متخصص فیزیوتراپی معاینه شود و برای او درمان مناسب تجویز شود، در مقایسه با افرادی که دسترسی سریعی به این خدمات ندارند، به تعداد جلسات درمانی کمتر نیازمند خواهد داشت. و نیز مدت‌زمان دور ماندن از محل کار او نیز کاهش یافته و فرایند درمان سرعت خواهد یافت. فیزیوتراپیست ها نقش آموزشی و آگاهی دهی به بیمار را نیز دارند. آن‌ها با آموزش روش‌های درمانی تلاش می‌کنند عملکرد فیزیکی بیماران را بهبود دهند. بیشتر بیماران جهت دستیابی به اهداف کلی درمان در خصوص تغییر سبک زندگی و برنامه‌های ورزشی در خانه، آموزش خواهند دید.
درمان درد و بیماری‌ها با فیزیوتراپی
در طب فیزیکی که علمی مبتنی بر درمان بدون جراحی است، برای بهبودی بسیاری از بیماری‌ها فیزیوتراپی تجویز می‌گردد. اعتقاد بر این است که این روش درمانی برای بهبودی بسیای از بیماری ها و درمان درد ناشی از آن‌ها بدون نیاز به جراحی موثر است.
برخی از آن‌ها عبارتند از:
- کمر درد
- دیسک کمر
- درد پایین کمر
- آرتروز کمر و آرتروز گردن
- مشکلات مربوط به پاها
- آرتروز زانو (OA)
- روماتیسم زانو و روماتیسم ستون فقرات
- رگ به رگ شدن و کشیدگی‌ها
- اختلالات مربوط به مفصل‌ها
- سیاتیک
- سردرد
- گردن درد
تمرینات فیزیوتراپی
استفاده از تمرینات فیزیوتراپی با بهبود در کارکرد جسمی، سلامت و بهبود کیفیت زندگی بیماران در ارتباط است. برای شروع پروسه درمان به کمک این روش، ابتدا سابقه پزشکی، آزمایش‌های تشخیصی و گرافی‌های بیمار ارزیابی می‌گردد. متخصص فیزیوتراپی این یافته‌ها را با معاینات فیزیکی خود که شامل ازمایشات و معاینه‌های تنفسی، قلبی، عضلانی -اسکلتی، عصبی – عضلانی و سیستم پوششی بدن هستند ترکیب می‌نماید تا به تشخیص نهایی و کامل برسد.
پس از این معاینات و برای رسیدن به توانبخشی و باز توانی بیمار برنامه درمانی مناسب او طرح‌ریزی می‌گردد. متخصص طب فیزیکی نیز با ارائه مداخلات درمانی مختلف، عملکرد فیزیکی و کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌دهند. عملکرد جسمی و کیفیت زندگی هر شخص ممکن است به علت عواملی مانند افزایش سن، ضربه و هرگونه حادثه، بیماری‌های مزمن و یا شرایط محیطی به خطر افتد. به‌جای تمرکز بر جنبه‌های فردی یک آسیب یا بیماری، متخصصین فیزیوتراپی بدن را به‌عنوان یک کل واحد در نظر می‌گیرند.
روش‌های فیزوتراپی
آموزش و مشاوره: فیزیوتراپیست‌ها با ارائه آموزش‌های عمومی در مورد عواملی که زندگی روزانه افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند (مثل نحوه قرارگیری وضعیت درست بدن، بلند کردن یا حمل صحیح اشیا جهت جلوگیری از بروز صدمات)، به بهبود کیفیت زندگی اشخاص کمک می‌نمایند.
تمرینات ورزشی ویژه و مشاوره در خصوص فعالیت‌های بدنی: برای بهبود سلامت فرد و تحرک جسمی او و نیز جهت تقویت اندام‌های خاص، ممکن است ورزش‌های خاصی برای فرد تجویز گردد.
درمان دستی: در این روش فیزیوتراپیست با استفاده از دست خود، به تسکین درد، بهبود سفتی و افزایش دامنه حرکتی اندام‌ها می‌پردازد. گاهی اوقات تکنیک‌های دیگری نیز ممکن است استفاده شود، مثل انجام حرکات ورزشی خاص یا انجام طب سوزنی.
پرسش‌های متداول
در اولین جلسه ملاقات با فیزیوتراپیست، چه اتفاق می‌افتد؟
متخصص طب فیزیکی دارای مجوز طبابت و صلاحیت، در ابتدا به شما مشاوره می‌دهد. سابقه پزشکی و آزمایشات شما به دقت بررسی می‌شود. درنهایت تصویر روشنی از شرایط و روش‌های درمانی به شما پیشنهاد می‌شود تا به اهداف درمانی لازم دست یابید. و نیز یک برنامه تمرینی ویژه جهت انجام در خانه دریافت خواهید نمود. معمولاً، متخصص فیزیوتراپی درمان را از همان روز آغاز می‌کند. پروسه درمان با درمان‌های دستی برای کاهش درد، خشکی زانو و اسپاسم (گرفتگی) عضلات و کمر درد شروع می‌شود. پزشک از هر امکانی بهره می‌گیرد، تا به بهبودی سریع و کاهش درد شما کمک نماید.
آیا قبل از شروع فیزیوتراپی لازم است تصویربرداری اشعه ایکس یا ام آر آی انجام شود؟
معمولا قبل از شروع فیزیوتراپی، نیازی به گرفتن تصویربرداری اشعه ایکس و یا MRI، نیست. اما اگر متخصص طب فیزیکی تشخیص دهد که شرایط شما نیازمند معاینات و بررسی‌های ارتوپدی دقیق‌تری می‌باشد، ممکن است شما را به یک متخصص ارتوپدی ارجاع داده تا اقدامات لازم انجام شود که شاید شامل تصویربرداری اشعه ایکس، ام آر ای و یا سایر اقدامات درمانی باشد.
مدت جلسات درمانی چقدر است؟
به‌طور کلی جلسات فیزیوتراپی حدود 45 تا 60 دقیقه به طول خواهد انجامید. بخش قابل توجهی از جلسه صرف صحبت کردن، آموزش و دریافت درمان‌های دستی می‌گردد. همچنین شاید بخش از وقت شما صرف درمان‌های دیگر مانند: تمرینات تجویزی، گرما درمانی و یا درمان با تحریک الکتریکی گردد.
هر فرد به چند جلسه فیزیوتراپی نیاز دارد؟
اغلب افراد دو تا سه بار در هفته، به مدت 4 الی 6 ماه به مراکز درمانی مراجعه خواهند نمود. هدف متخصصین طب فیزیکی و فیزیوتراپی این است که شما در سریع‌ترین زمان ممکن به زندگی عادی بازگردید.
