شاک ویو تراپی چیست؟
شاک ویو تراپی یا شوک درمانی روشی است که در آن پالس هایی با انرژی بالا به قسمت های مصدوم ارسال می شود و سبب تشکیل اسکار در بافت و انحلال فیبروبلدست های کلسیفیه می شود. همین امر تحریک فعالیت متابولیک و رفتار التهابی بدن را به دنبال دارد و در نهایت منجربه آرامش بدن می شود. البته شوک به صورت امواج الکتریکی نبوده و صوتی است. شوک درمانی به عنوان روشی موثر برای درد، کار کشیدن زیاد از عضلات و صدمات مزمن استفاده می شود. این روش برای مشکلاتی مانند نورومای مورتون (تومور عصبی مورتون)، آرتروز گردن و زانو، تاندونیت (التهاب تاندون)، خارپاشنه، سندرم تیبیای قدامی (درد در قسمت استخوان ساق پا)، بورسیت (التهاب کیسه مفصل)، پرش زانو، فشار عضلانی و اسپاسم، شکستگی استرسی، تریگر پوینت تراپی (نقاط ماشه ای) کاربرد دارد.
شاک ویو تراپی امواجی ایجاد می کند که در سطح بالا و پایین می‌باشند یعنی بعضی از آن‌ها ضربات محکم‌تر و بعضی ضربات ریزتر ایجاد می‌کنند. ضربات محکم‌تر موجب ایجاد حالت عروق سازی و واسکولاریزاسیون در بافت می‌شود و ضربات کوچک‌تر و کم فرکانس موجب ایجاد حباب سلولی شده و این حباب‌های سلولی به‌راحتی و در پی ضربه محکم‌تر دوم که زده می‌شود می‌ترکند و انرژی بالایی را ایجاد می‌کنند که برای ترمیم بافت و پیش‌بردن التهاب و کاهش میزان صدمه بسیار مناسب است.
شکل سنتی یکی از روش‌هایی است که از دیرباز وجود داشت و سعی می‌کردند مثلاً در خار پاشنه از ضربات مکرر روی پاشنه و بدون فرکانس مناسب برای درمان خار پاشنه استفاده کنند. اما امروزه به‌صورت مدرن دستگاه‌های پیشرفته آن در بعضی کلینیک‌ها موجود می‌باشد.
استفاده از آن موجب ایجاد امواجی می‌شود که در آن با ایجاد امواج ماورای صوت که عمدتاً بسیار نفوذ بالاتری نسبت به امواج اولتراسوند دارند، در بافت بدن پایین می‌روند و می‌توانند در درمان‌های پیشرفته غیر جراحی کمک‌کننده باشند.
آن ها به دودسته فوکوس با ضربات دقیق‌تر و تجمع بیشتر در بافت و نوع ژنرال وجود دارند که نوع دوم درد کمتر و البته دقت کمتر دارد.
معمولاً باتوجه‌به این‌که یکی از مکانیسم‌های اصلی شاک ویو عروق سازی است، ممکن است که بلافاصله و بعد از انجام آن برای بیمار درمان و نتایج کاهش درد ایجاد نشود اما اگر زمان از آن بگذرد معمولاً عروق سازی ایجاد شده و درد بیمار بسیار کاهش پیدا می‌کند. بعضی از بیماران عنوان می‌کنند چند ماه بعد از انجام این روش درمانی دردشان خودبه‌خود خوب شده است.
عوارض و مزایای شاک ویو تراپی چیست؟
از مزایای انتخاب شوک درمانی می توان به عدم استفاده از اشعه ایکس و دارو، تحریک التیام بدن، کاهش سریع درد و بهبود روند حرکت، پیشگیری از عمل جراحی، بی نیازی به بی هوشی و روش غیر تهاجمی اشاره کرد. همچنین بعد از انجام درمان نیز مزایایی مانند افزایش تولید کلاژن، رفع درد، کاهش تنش عضلانی موضعی، بهبودی آسانی، انحلال فیبروبلاست های کلسیفیه، حذف ماده پی (ماده مولد درد)، بهبود گردش خون و متابولیسم بافت را به دنبال دارد. میزان موفقیت این روش در جهان حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد بوده و بیماران در مدت ۳ ماه کاهش ۷۵ درصدی درد را احساس می کنند.
این نوع درمان عوارض خاصی ندارد و تنها به دلیل ضرباتی که در هنگام شاک در منطقه زده می‌شود ممکن است درد مختصری در منطقه ایجاد کند.
درد معمولاً با ماساژ یخ و گذشت زمان به‌سرعت کاهش پیدا می‌کند و منافع درمانی حاد ممکن است به‌صورت سریع و ظرف چند روز و منافع اصلی درمان طولانی‌مدت در طی چندین ماه ایجاد می‌شود.
در پاسخ به سوال از این درمان برای چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود باید گفت که اصلی‌ترین کاربرد شکل برای درمان خار پاشنه و در واقع فاشییت پلانتار می‌باشد.
شاک ویو تراپی خار پاشنه
هنگام استفاده از آن برای خار پاشنه معمولاً شاک ویو بر روی ناحیه پاشنه و همچنین فاشیال کف پا زده می‌شود و به مدت سه جلسه در هفته یا حداقل دو جلسه در هفته باید زده شود و تعداد جلسات شاک فکر حداقل بین پنج تا ده جلسه باید باشد تا مؤثر شود توجه کنید که شاک ویو درمانی خار پاشنه در طولانی‌مدت جواب می‌دهد و در کوتاه‌مدت و ظرف بیست و چهار تا چهل و هشت ساعت اول حتی ممکن است موقتاً درد را زیاد کند اما درمان اصلی خار پاشنه را در طب نوین می‌توان شاک ویو نامید.
درمان سایر بیماری ها
اما بیماری در بیماری‌های دیگری هم شاک‌ویوتراپی استفاده می‌شود مانند:
- شانه یخ‌زده
- تاندونیت‌هایی مانند آرنج تنیس‌بازان
- کشیدگی عضلات روتاتورکاف یا چرخاننده شانه
- گره های عضلانی و تریگر پوینت ها
- باندهای مزمن عضلانی یا عضلاتی که طولانی گرفته‌اند
- تاندونیت زانو و زانو دوندگان
- سندرم پریفورمیس
- شاک ویو تراپی نغوظ
- شاک ویو تراپی پروستات برای بعضی بیماری‌های پروستات
- استفاده از این درمان برای دیسک کمر. در واقع از شاک ویو برای درمان گره‌های عضلانی عضلات فیله کمر و سایر نواحی متأثر دیسک استفاده می‌شود.
موانع شاک ویو تراپی
برخی افراد با توجه به شرایطشان قادر به انجام شوک درمانی نیستند که عبارتند از:
- کودکان در حال رشد
- زنان باردار
- افراد مبتلا به التهاب شدید
- افراد مبتلا به بیماری های قلب، گردش خون، اختلالات انعقادی و ترومبوز
- درمان شوندگان با کورتیزون در مدت ۶ هفته کمتر از شوک درمانی
- افراد مبتلا به بیماری های حاد مانند سرطان، و تومورهای وخیم
- ایجاد چرک در قسمت درمان
- نزدیکی بیش از اندازه عروق خونی یا رگ ها به قسمت صدمه دیده
- افراد مبتلا به پلی نوروپاتی به ویژه دیابت نوع ۱
- مصرف کنندگان داروهای ضد انعقادی، مارکومار، هپارین، کومادین
مراحل درمانی
پزشک با لمس محل درد را تشخیص می دهد و بعد از مشخص کردن آن، ژل اولتراسوند را روی محل درد قرار می دهد تا امواج شوکی را با ابزار دستی به شخص منتقل کند. در طول روند شوک درمانی امکان احساس درد و ناراحتی وجود دارد اما به قدری شدید نیست که بیمار نتواند آن را تحمل کند. از طرفی زمان درمان کوتاه بوده و شدت درمان توسط متخصص قابل تنظیم است تا میزان بروز درد را کمتر کند. در برخی بیماران کاهش درد سریع اتفاق می افتد اما به طور کلی ۱۲ هفته پس از درمان بهترین نتیجه حاصل می شود.
در هر جلسه درمانی ۲۰۰۰ شوک به مدت ۵ الی ۱۵ دقیقه به فرد منتقل می شود و فاصله جلسات با یکدیگر حدود یک هفته است. این روش در سه نوبت اجرا می شود و گاهی اوقات در شرایط وخیم تر دو نوبت نیز به جلسات درمانی توسط پزشک متخصص اضافه می شود.
مکانیسم عملکرد شاک ویو تراپی
با انجام فرایندی به نام “بی حسی ناشی از تحریک بیش از حد” در شوک درمانی درد کاهش پیدا می کند. در این روند ابتدا اعصابی تحریک می شوند که سیگنال های درد را به مغز می فرستند سپس فعالیت اعصاب کاهش می یابد و در نهایت درد کم یا قطع می شود.
همان طور که پیش تر نیز اشاره شد یکی از مزایای شوک درمانی آزاد شدن ماده پی یا همان تولید کننده درد است. ماده پی سبب احساس درد و ناراحتی در هنگام درمان و پس از درمان می شود. امواج صوتی پس از مدتی ماده پی را از انتهای اعصاب تخلیه می کنند و همین امر باعث کاهش درد و کاهش التهاب نوروژنیک می شود.
شوک درمانی با آزاد کردن عوامل یا فاکتورهای رشد و بهبود گردش خون باعث ترمیم و باسازی تاندون، استخوان و بافت های عضلانی می شود. همین موضوع کاهش درد و کاهش صدمات وارد شده در مدت طولانی را به همراه دارد.
مراقبت‌های بعد از انجام آن
امکان دارد بیمار بلافاصله بعد از درمان دردی را حس نکند اما بعد ۲ تا ۴ ساعت درد ایجاد شود که معمولاً بعد از ۲۴ ساعت فروکش می کند. در موارد بسیار کمی این درد تا ۵ روز نیز ادامه دارد. در هر مورد از موارد گفته شده که درد را احساس کردید، به هیچ وجه از داروهای ضد التهابی و یخ استفاده نکنید زیرا شاک ویو تراپی برای ایجاد ثبات در بدن، التهابی کوتاه مدت را ایجاد می کند. در صورتی که بدن شما با استامینوفن سازگار است، می توانید برای درد خود آن را مصرف کنید.
بسیاری از افراد بعد از درمان دغدغه میزان فعالیت فیزیکی و میزان انجام آن را دارند. پس از انجام درمان بیمار باید از هرگونه فعالیت فیزیکی به ویژه در محل درمان پرهیز کند و مطابق توصیه و تجویز متخصص طب فیزیکی پیش رود تا روند بهبودی سریع تر صورت گیرد.
میزان تاثیرگذاری شوک درمانی در مدت کوتاهی قابل مشاهده است اما آثار بلند مدت آن ۳ الی ۴ ماه به طول می انجامد. در صورتی که با گذشت این زمان نیز اثری مشاهده نکردید، باید برای راهکارها و سایر روش های درمانی به پزشک مراجعه کنید.
مراقبت‌های اصلی بعد از انجام این روش درمانی شامل استفاده از ماساژ یخ بر روی ناحیه شکوه و استراحت می‌باشد همچنین بیماران باید ورزش‌های کششی که برای خار پاشنه گفته شده است را بعد از شکل درمانی خار پاشنه انجام دهند بیماران نباید انتظار داشته باشند که بعد از شکل گرفت بلافاصله درد آن‌ها کاهش یابد و کاهش درد بعد از آن معمولاً زمان برد اما دائمی‌تر و طولانی‌تر می‌باشد.
