گیرافتادن عصب اولنار یا سندرم تونل کوبیتال

عصب اولنار یکی از سه عصب اصلی بازو است. این عصب از گردن تا دست کشیده می شود و می‌تواند در نواحی مختلف مثل زیر استخوان ترقوه یا در مچ دست منقبض شود. رایج ترین مکان برای فشرده شدن یا به عبارت دیگر گیرافتادن عصب اولنار پشت قسمت داخلی آرنج است. فشرده سازی عصب اولنار در آرنج “سندرم تونل کوبیتال” نامیده می شود.

بی حسی و گزگز دست و انگشتان از علائم شایع سندرم تونل کوبیتال است. در بیشتر موارد، علائم را می توان با درمان های محافظه کارانه مانند تغییر در فعالیت ها و بی حرکتی کنترل کرد. اگر روش‌های محافظه‌کارانه‌تر علائم شما را بهبود نمی‌بخشد، یا اگر فشردگی عصب باعث ضعف عضلانی یا آسیب به دست شما شود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

آناتومی دست و قرارگیری عصب اولنار

در آرنج، عصب اولنار از طریق یک تونل بافتی (تونل کوبیتال) عبور می کند که از زیر یک برآمدگی استخوان در داخل آرنج عبور می کند. این برآمدگی استخوانی اپی کندیل داخلی نامیده می شود. نقطه ای که عصب از زیر اپیکوندیل داخلی عبور می کند معمولاً به عنوان “استخوان خنده دار” شناخته می شود. در استخوان بامزه، عصب نزدیک به پوست است و هنگامی که ضربه می زند، احساس گرفتگی ایجاد می کند.

فراتر از آرنج، عصب اولنار در زیر عضلات قسمت داخلی ساعد شما حرکت می کند و با انگشت کوچک شما به سمت کف دست شما حرکت می کند. هنگامی که عصب وارد دست می شود، از طریق تونل دیگری عبور می کند.

عصب اولنار حس انگشت کوچک و وسط انگشت حلقه را فراهم می کند. همچنین بیشتر عضلات کوچک دست را که به حرکات ظریف کمک می کنند و برخی از عضلات بزرگتر ساعد را که به نگه داشتن قوی کمک می کنند، کنترل می کند.

علت سندرم تونل کوبیتال چیست؟

در بسیاری از موارد سندرم تونل کوبیتال، علت دقیق ناشناخته است. عصب اولنار به ویژه در برابر فشار در آرنج آسیب پذیر است زیرا باید از یک فضای باریک با بافت نرم بسیار کمی عبور کند تا از آن محافظت کند.

عوامل متعددی وجود دارد که می تواند باعث فشار بر روی عصب آرنج شود برخی از این عوامل عبارتند از:

• هنگامی که آرنج را خم می کنید، عصب اولنار باید در اطراف برآمدگی استخوانی اپیکوندیل داخلی کشیده شود. از آنجایی که این کشش می تواند عصب را تحریک کند، خم نگه داشتن آرنج برای مدت طولانی یا خم کردن مکرر آرنج می تواند علائم دردناکی ایجاد کند. برای مثال، بسیاری از افراد با آرنج خم شده می‌خوابند. این می تواند علائم فشرده سازی عصب اولنار را تشدید کند و باعث شود با انگشتان بی حس از خواب بیدار شوید.
• در برخی افراد، زمانی که آرنج خم می شود، عصب از پشت اپی کندیل داخلی می لغزد. با گذشت زمان، این سرخوردن به جلو و عقب می تواند عصب را تحریک کند.
• تکیه زدن به آرنج برای مدت طولانی می تواند به عصب فشار وارد کند.

• تجمع مایع در آرنج می تواند باعث التهاب شود که می تواند عصب را فشرده کند.
• ضربه مستقیم به داخل آرنج می تواند باعث درد، احساس شوک الکتریکی و بی حسی انگشت کوچک و حلقه شود. معمولاً به این “ضربه زدن به استخوان خنده دار” می گویند.

عوامل خطر سندرم تونل کوبیتال چیست؟

برخی از عوامل می توانند شما را در معرض خطر بالاتر ابتلا به سندرم تونل کوبیتال قرار دهند. این شامل:

• شکستگی یا دررفتگی قبلی آرنج
• استئوفیت / آرتریت آرنج
• التهاب مفصل آرنج
• کیست هایی که نزدیک مفصل آرنج هستند
• فعالیت های مکرر یا طولانی که نیاز به خم شدن یا خم شدن آرنج دارند

علائم گیرافتادن عصب اولنار چیست؟

سندرم تونل کوبیتال می تواند باعث درد شدید در قسمت داخلی آرنج شود. با این حال، بیشتر علائم در دست رخ داده و نشانه ها می‌آیند و می‌روند. این علائم عبارتند از:

• بی حسی و گزگز انگشت کوچک و انگشت حلقه از علائم شایع گیر افتادن عصب اولنار است.

• اغلب زمانی که آرنج خم شده است، مانند هنگام رانندگی یا نگه داشتن گوشی، اتفاق می افتد.
• برخی افراد شب‌ها به دلیل بی حس شدن انگشتانشان از خواب بیدار می شوند.
• احساس “خواب رفتن” انگشت حلقه و انگشت کوچک، به خصوص زمانی که آرنج خم شده است.
• در برخی موارد، حرکت دادن انگشتان به داخل و خارج یا دستکاری اشیا ممکن است دشوارتر باشد.
• تضعیف چنگال و مشکل در هماهنگی انگشت (مانند تایپ کردن یا نواختن ساز) ممکن است رخ دهد.

این علائم معمولاً در شدیدترین موارد فشردگی عصب دیده می شود. اگر گیرافتادن عصب اولنار شدید باشد یا برای مدت طولانی فشرده شده باشد، ممکن است آتروفی در دست رخ دهد. هنگامی که این اتفاق می افتد، آتروفی در عضله دیگر قابل برگشت نیست. به همین دلیل، اگر علائم شدید یا کمتر شدید اما بیش از 6 هفته وجود داشت، مهم است که به پزشک مراجعه کنید.

سندرم تونل کوبیتال چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک در مورد سابقه پزشکی و سلامت عمومی شما با شما صحبت خواهد کرد. او همچنین می تواند در مورد کار، فعالیت ها و داروهایی که مصرف می کنید صحبت کند.

پس از بحث در مورد علائم و سابقه پزشکی، پزشک بازو و دست شما را معاینه می کند تا مشخص کند کدام عصب فشرده شده است و در کجا فشرده شده است. برخی از آزمایشات معاینه فیزیکی که ممکن است پزشک شما انجام دهد عبارتند از:

• یه ضربه کوچک به عصب استخوان خنده دار بزنید. اگر عصب تحریک شده باشد، می تواند باعث ایجاد احساس ترشح در انگشت کوچک و انگشت حلقه شود، اگرچه این اتفاق می تواند زمانی که عصب طبیعی است نیز رخ دهد.
• بررسی کنید که آیا وقتی آرنج خود را خم می کنید، عصب اولنار از حالت طبیعی خارج می شود یا خیر.
• گردن، شانه و مچ دست خود را حرکت دهید تا ببینید آیا موقعیت های مختلف باعث ایجاد علائم می شوند یا خیر.
• احساس و قدرت را در دست ها و انگشتان خود بررسی کنید.

تصویر برداری اشعه ایکس تجویز می‌شود. این تست های تصویربرداری تصاویر دقیقی از ساختارهای متراکم مانند استخوان ارائه می دهند. بیشتر علل فشرده سازی عصب اولنار را نمی توان در عکسبرداری با اشعه ایکس مشاهده کرد. با این حال، پزشک ممکن است از آرنج یا مچ دست شما عکسبرداری با اشعه ایکس بگیرد تا به دنبال استئوفیت، آرتریت یا سایر مکان‌هایی باشد که استخوان ممکن است عصب را فشرده کند.

همچنین ممکن است انجام نوار عصب و عضله تجویز شود. مطالعات این تست می‌تواند تعیین کند که عصب چقدر خوب کار می‌کند و به شناسایی محل فشرده شدن آن کمک می‌کند.

اعصاب مانند “سیم های الکتریکی” هستند که از طریق بدن شما عبور می کنند و پیام هایی را بین مغز و ماهیچه ها حمل می کنند. هنگامی که یک عصب کار نمی کند، هدایت زمان زیادی طول می کشد. در طی انجام نوار عصب و عضله، عصب در یک مکان تحریک می‌شود و مدت زمانی که طول می‌کشد تا پاسخ دهد اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش ها در مکان های مختلف در امتداد عصب انجام می شود و منطقه ای که پاسخ بیش از حد طول می کشد احتمالاً ناحیه ای است که عصب در آن فشرده شده است.

همچنین نوار عصب و عضله می تواند تعیین کند که آیا فشرده سازی باعث آسیب عضلانی می شود یا خیر. در طول آزمایش، سوزن‌های کوچکی در برخی از عضلاتی که عصب اولنار کنترل می‌کند، وارد می‌شود. آسیب عضلانی نشانه ای از فشردگی شدیدتر عصب است.

درمانهای خانگی گیرافتادن عصب اولنار چیست؟

کارهای زیادی وجود دارد که می توانید در خانه انجام دهید تا علائم را کاهش دهید. اگر علائم شما با فعالیت های عادی تداخل دارد یا اگر بیش از چند هفته طول بکشد، حتماً با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.

• از فعالیت هایی که نیاز دارند بازوی خود را برای مدت طولانی خمیده نگه دارید، خودداری کنید.
• اگر مرتباً از رایانه استفاده می کنید، مطمئن شوید که صندلی شما خیلی پایین نیست. دست خود را روی تکیه گاه قرار ندهید.
• از خم شدن روی آرنج یا فشار آوردن به داخل بازو خودداری کنید. به عنوان مثال، در حالی که دست خود را روی پنجره باز قرار داده است، رانندگی نکنید.
• شب هنگام خواب آرنج خود را کشیده نگه دارید. این کار را می توان با پیچیدن یک حوله به دور آرنج کشیده یا استفاده از آرنج بند برعکس انجام داد.

درمان گیرافتادن عصب اولنار به روش غیر جراحی چگونه انجام می‌شود؟

معمولا درمان ارحج به صورت غیرجراحی است و پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی سعی می‌کنند با کمترین تهاجم بیماری‌هایی مانند گیرافتادن عصب را درمان نمایند. در این قسمت به درمان‌های تجویزی متخصصین طب فیزیکی اشاره می‌کنیم.

استفاده از داروهای ضد التهابی برای کاهش تورم

داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی. اگر علائم شما تازه شروع شده باشد، پزشک ممکن است یک داروی ضد التهابی مانند ایبوپروفن را برای کمک به کاهش التهاب اطراف عصب توصیه کند.

اگرچه استروئیدها مانند کورتیزون داروهای ضد التهابی بسیار مؤثری هستند، اما معمولاً از تزریق استروئید استفاده نمی شود زیرا خطر آسیب عصبی وجود دارد.

بریس یا اسپیلنت آرنج برای صاف نگه داشتن آرنج در شب

ممکن است استفاده از بریس یا اسپلینت تجویز شود. پزشک شما ممکن است برای صاف نگه داشتن آرنج شما یک بریس یا آتل را برای استفاده در شب توصیه کند.

فیزیوتراپی و ورزش برای گیر افتادگی عصب اولنار

تحقیقات نشان می‌دهد که فیزیوتراپی و انجام تمرینات برای کمک به لغزش عصب اولنار از طریق تونل کوبیتال در آرنج و کانال Guyon در مچ دست می تواند علائم را بهبود بخشد. این تمرینات همچنین می تواند به جلوگیری از سفتی بازو و مچ کمک کند.

شاک ویو تراپی

شاک ویو تراپی نوعی تغییر فشار ناگهانی به حساب می‌آید که به سرعت در ناحیه بافت آسیب دیده منتشر شده و با تغییر ناگهانی فشار همراه است. اثر قابل توجه دیگر این موج حفره سازی‌‌های بسیار ریز (کاویتاسیون) در بافت است که در نتیجه‌ی فشار منفی موج است.

تاثیر موج شاک‌ویو به صورت مستقیم و همچنین اثرات کاویتاسیون (حباب سازی در بافت) به صورت غیرمستقیم، باعث تشکیل هماتوم و مرگ سلول‌های مرکزی ناحیه آسیب دیده می‌شود، که در نتیجه آن تشکیل سلول‌های تاندونی و استخوانی جدید انجام می‌گردد که هدف نهایی درمان است. انجام شاک ویو تراپی برای درمان سندرم تونل کوبیتال معمولا بسیار موثر است.

جراحی سندرم تونل کوبیتال

اگر هنگامی که گیر افتادگی عصب شدید بوده و درمان غیر جراحی بی‌فایده باشد، پزشک درمان از طریق جراحی را توصیه خواهد کرد. گزینه های درمان جراحی برای این عارضه عبارتند از:

• آزادسازی تونل کاربیتال
• انتقال عصب اولنار قدامی
• اپی کندیل مدیال