قفل شدن زانو؛ علل، علائم و درمان

قفل شدن زانو حالتی است که در زانو خشکی و کم تحرکی حس شده و درد زیادی را به همراه خود دارد. همچنین یکی از مشکل های عمده ای است که با ملتهب شدن غشای سیناویال، نرمی غضروف زانو، پاره شدن رباط، آسیب دیدن غضروف و شکسته شدن کشکک زانو و استخوان ساق پا به وجود می آید‌. در این مطلب در خصوص این مشکل و درمان قفل شدن زانو توضیح خواهیم داد.

قفل شدن زانو چیست؟

هنگامی که قصد دارید زانویتان را بازکنید تا آن را از حالت خمیدگی خارج کنید، زانوی شما در زاویه ای مخصوص  بی تحرک شده و نمی توانید زانوی خودتان را باز کنید در این حالت زانوی شما قفل شده است. زمانی که در تلاش باز کردن زانوی خود هستید این نوع حرکت را طوری تنظیم کنید که با زاویه ای بین ۱۰ تا ۳۰ درجه تحرک داشته باشد تا باعث جلوگیری از درد بیشتر شود زیرا با باز کردن بیشتر از زاویه ای که سبب قفل زانو شده درد زیادی را به همراه دارد و توانایی صاف کردن زانوی خودتان را ندارید.

علل قفل شدن زانو چیست؟

پاره شدن مینیسک زانو، آرتروز زانو، مشکلات مفصل مادرزادی مهم ترین عوامل این موضوع هستند. در برخی موارد هم به طور طبیعی و بدون هیچ پیش زمینه این اتفاق رخ می دهد و یا وجود یک مانع در مفصل زانو که از حرکت مفصل جلگوگیری می کند مانند:

• عوارضی بعد از عمل کردن زانو
• در رفتن کشکک زانو
• پاره شدن پلیکا در قسمت جلوی زانو
• قسمت های جدا شده استخوان یا غضروف
• وجود داشتن قسمت های جدا شده بافت نرم درون زانو
• پاره شدن مینیسک (یکی از پارگی های عمیق)
• استئوکندریت دیسکان

علائم قفل شدن زانو چیست؟

این مشکل علائم مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• داشتن درد زیاد هنگامی که قصد دارید زانوی خود را باز کنید.
• نداشتن تحرک زانو در زمان سعی در حرکت آن
• سخت شدن ایستادن روی پای صدمه دیده
• حس التهاب و درد در زمان دست زدن به زانو
• قادر نبودن به اینکه زانو را کامل صاف کند مگر با کمک گرفتن از دستان خود یا شخصی دیگر همراه با مراقبت و آهستگی
• وجود صدای ساییده شدن یا صدای شبیه به شکستن قلنج یا استخوان از زانو هنگام تکان دادن زانو زیرا قسمت های جدا شده بافت مفصل مثل اضافه های استخوان یا غضروف در مفصل مانده و باعث صدا می شود.
• هنگام پاره شدن رباط صلیب قدامی زانو نشانه ای از رفلکس گیر افتادگی استامپ پدیدار می گردد.

این مشکل چگونه تشخیص داده می‌شود؟

دکتر با شنیدن صحبت های بیمار و مطالعه کردن وضعیت بیمار، او را معاینه و درد او را بررسی کرده و بعد از اطلاعاتی که به دست آورد احتمال آسیب هایی که از عوامل این موضوع می باشند می سنجد. دکتر با نتیجه حاصل از معاینه های مربوطه امکان دارد یک یا چند آزمایش و سنجش های زیر را  برای شناسایی منشا اصلی آن مورد استفاده قرار دهد:

• رادیولوژی به وسیله  اشعه ایکس
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• آرتروسکوپی
• خارج کردن مایع مفصلی(آسپیراسیون)
• بیوپسی(نمونه برداری از بافت)

روش‌های درمان قفل شدن زانو چیست؟

چگونگی درمان آن به عامل هایی مانند: شدت صدمات وارد به زانو، بازخورد بیمار با راه های درمان بدون جراحی و میزان کار شخص وابسته است.

استفاده از کمپرس سرد یا گرم

در بعضی از مواقع برای بی تحرکی یا خشکی مفصل که منشا آن همین مشکل زانو است قادر به استفاده از کمپرس سرد و گرم هستید و مدت زمان نگه داشتن آن روی زانو ۱۰ الی ۲۰ دقیقه است تا شرایط  بیمار بهتر شود.

دارو درمانی

پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ممکن است داروهای NSAID و غیر استروئیدی را برای جلوگیری از التهاب تجویز نماید. همچنین در مواجه با این موضوع امکان دارد مصرف داروهایی برای کم کردن درد، ورم و تب را پیشنهاد کند.

شل‌ کننده‌‌های عضلات نیز دارویی دیگر برای درمان قبل شدن زانو به حساب می‌آیند. برای کم کردن دردهای ناشی از این مسئله و همچنین رفع خشکی و گرفتگی مفصل و عضلات این داروها توسط پزشک تجویز می گردد.

زانوبند طبی یا بریس جهت درمان قفل شدن زانو

بریس ویژه کشکک زانو تمامی قسمت های زانو از بالای استخوان ساق تا پایین استخوان پا به جز محل کشکک زانو که خالی است را شامل می شود. زانوبند طبی سبب محافظت از کشکک زانو در مکان قرارگیری خود و مفصل زانو در دروه ای از زمان درمان می گردد. همچنین زانو به وسیله آن گرم نگه داشته می شود.

تزریق PRP و اوزون

در بعضی مواقع نیز پزشک مربوطه به عنوان مسکن برای درد، کم کردن ورم و برای به حرکت درآوردن جسم گیر کرده در مفصل  برخی تزریق ها مانند: PRP و کورتیزون را در زانو را انجام می دهد. اوزون تراپی هم یکی از روش های قابل استفاده است.

درمان قفل شدن زانو با فیزیوتراپی

حرکت کششی زانو، ماساژ و درمان دستی انواعی از فیزیوتراپی هستند. برای کاهش التهاب و درد زانو از تحریک الکتریکی استفاده می شود. فیزیوتراپیست با انجام این روش بعد از انجام هر حرکت به پای شخص استراحت داده و آن را بالای سطح زمین به حالتی که پشتیبانی شود می گذارد. ورزش و فعالیت هایی که توسط پزشک تجویز می شوند سبب حرکت دوباره و برگشت به حالت اولیه مفصل و عضلات دور آن شده و به حالت اولیه بر می گردد و رفته رفته فعالیت های قدرتی و تمرین هایی برای افزایش حرکت مفصل افزون می گردد.

درمان با بهترین ورزش‌ها برای زانو

• اسکات نیمه: با صاف کردن کمر و به حالت ایستاده پایتان را مقداری بیشتر از عرض شانه باز و آهسته زانو را تا ۹۰ درجه خم کنید و دوباره بایستید.

• خم و باز کردن زانو: زانویتان را تا حدی که درد زانو شدید تر نشود و قادر به حرکت باشد خم و راست کنید و این تمرین آسان را بارها تکرار کنید.
• چرخش پاشنه پا: پاشنه پایتان را تا زمانی که درد نگیرد چرخانده و سعی کنید به باسن خود نزدیک کنید. تعداد دفعات تکرار آن ۱۰ تا ۲۰ بار به صورت روزانه است و هر بار دامنه حرکت مفصل خود را بیشتر کنید تا مشکل قفل شدن زانویتان بهبود یابد.
• انقباض ایزومتریک عضلات همسترینگ: شخصی با گرفتن پاشنه پایتان و فشار آوردن به طاف پایین به شما کمک می کند زیرا شما به تنهایی قادر به انجام این نوع تمرین نیستید. شما نیز باید در برابر انقباض عضلات همسترینگ چند ثانیه ای با حفظ حالت خود مقاوم باشید و با شل کردن عضلات دوباره این تمرین را ۱۰ الی ۲۰ بار انجام دهید.
• انقباض استاتیک عضلات چهار سر ران: عضلات قسمت جلویی ران را به مدت ۱۰ ثانیه در حالت انقباض قرار داده و در ادامه با شل کردن عضلات به مدت ۳ ثانیه استراحت داشته باشید. تکرار آن ۱۰ تا ۲۰ بار در روز است.
• پاشنه پا را به بالا آوردن: در حالت ایستاده پایتان را به مقدار عرض شانه باز کرده و دستان خود را با حفظ تعادل به جایی تکیه دهید سپس پاشنه  پای خود را تا حدی که امکان دارد از زمین بالا بیاورید.
• پایتان را با استفاده از مفصل ران با آوردید: روی پای سالم ایستاده  و دستان خود را روی جایی قرار داده تا تعادل برقرار شود سپس پای صدمه دیده را بالا آورده و به آرامی روی زمین بگذارید.
• لانگز: زانوی عقبی را با صاف نگه داشتن کمر و تا حدی که به زمین نخورد خم کنید. همچنین نباید راستای زانوی جلو از راستای انگشت شست پا جلو بزند.

از مهم ترین روش های درمانی در جهت بهبود وضع بیمار و رفع کردن این موضوع ورزش های تقویتی برای زانو است. ورزش هایی مانند: تمرین خم کردن و باز کردن زانو، چرخش پاشنه پا،با آوردن پاشنه پا و غیره که در ادامه به آن ها می پردازیم اما توجه داشته باشید که قبل از عمل به این تمرینات با پزشک متخصص مشورت کنید.

الکتروتراپی

اولتراسوند، TENS و لیزرتراپی از راه های الکتروتراپی هستند و قادر به کاهش درد و التهابی که ریشه در قفل شدن زانو دارد، هستند.

طب سوزنی زانو

یکی دیگر از روش‌هایی که متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی جهت درمان قفل شدن زانو پیشنهاد می‌کنند طب سوزنی است.

عمل جراحی

اگر روش های دیگر درمانی در شرایط بیمار تاثیر گذار نبود باید برای بیرون آوردن قسمت های جدا شده بافت غضروفی و استخوان گیر کرده در مفصل نیاز به عمل جراحی است. اگر این روش که آخرین راه پیشنهادی است را انجام نشود این مشکل ادامه می یابد و امکان تشدید آن نیز وجود دارد.